Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Cevapla
Kullanıcı avatarı
nur_umim
Özel Üye
Özel Üye
Mesajlar: 1114
Kayıt: 19 Ağu 2007, 02:00

Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Mesaj gönderen nur_umim »

Resim

Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri
Kur'ÂN-ı Kerîmde ve Hadis-i Şeriflerde


Resim

Prof. Dr. ALi AKPINAR

1963 yılında Konya'da doğdu.
İlk, orta ve lise öğrenimini Konya'da tamamladı.
1984 de Selçuk Üniversitesi İlahiyât Fakültesini bitirdi.
1988 de S. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsünde Tefsir ana Bilim Dalında Yüksek Lisans, 1993 de Doktorasını tamamladı.
Yüksek Lisansta Kur'ân'ın Tefsirine Olan İhtiyâç, Doktorada “Said b. Cübeyr ve Tefsîr İlmindeki Yeri” adlı tezleri hazırladı.
1983-1995 yıllarında Diyânet İşleri Başkanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde çeşitli görevlerde çalıştı.
1989-1993 yılları arasında Avusturya'da bulundu.
1995 tarihinde İnönü Üniversitesi Darende İlahiyât Fakültesi Temel İslam Bilimleri Bölümü-Tefsîr Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi oldu.
1996 da Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyât Fakültesine geçti. 11.07.97-09-05-2003 tarihleri arasında Dekan Yardımcısı, 14/02/2005 13/02/2008 tarihleri arasında Temel İslam Bilimleri Bölümü Başkanı olarak görev yaptı.
22. 11. 1999 da Doçent, 2005 de Profesör olan Akpınar, 2009 Nisan’ında Selçuk Üniversitesi İlahiyât Fakültesine geçti, 2011-2014 tarihlerinde Gaziantep Üniversitesi İlahiyât Fakültesi Kurucu Dekanı olarak görev yaptı.
Akpınar 2014 Nisanında Konya İl Müftüsü oldu ve halen bu görevini sürdürmektedir.
Kur'ân'ın anlaşılması ve yorumu, halkımızın Kur'ân anlayışı, Kur'ân tercüme teknikleri, Kültür Dünyamızdaki Kur'ân motifleri gibi konular üzerinde çalışmalar yapan Prof. Dr. Akpınar'ın 60'ın üzerinde ulusal ve uluslar arası makalesi, 23 adet yayınlanmış kitabı bulunmaktadır.



Kur’ÂN’ı tanıyabilmek için onun Kur’ÂN’da ve hadislerde geçen isimlerini/sıfatlarını gözden geçirmemiz yararlı olacaktır. Çünkü yüce ALLAH celle celâlihu ve O’nun Peygamberi Resûlullah sallallahu aleyhi vesellem tarafından Kur’ÂN’a verilmiş bu isim ve sıfatların her biri onun bir yönünü, bir özelliğini ve güzelliğini ortaya koymaktadır. Belki bunların hepsini birden değerlendirmek, kapsamlı bir Kur’ÂN tanımını da ortaya çıkaracaktır.

Kur’ÂN’ın isim ve sıfatları ve bu konuda zikredilenlerin hangisinin isim, hangisinin sıfat olduğu konusunda farklı görüşler ileri sürülmüştür. Kur’ÂN’ın, büyük çoğunluğu ile kendi âyetlerinde geçen isimlerini yüzün üzerine çıkaranlar olmuştur. Biz muhtelif kaynaklarda sayılan bu isim ve sıfatları alfabetik sıraya göre ve gerek görülenlerin kısa açıklamalarıyla birlikte burada vermekle yetineceğiz. Kur’ÂN’da geçmeyip hadislerde geçen isimleri belirtmek için onları (*) işâretiyle ayırdık.

1- el-Aceb: Hayrete düşüren, ilginç hakikat. (Cinn 72/1) Kur’ÂN’ın lafız ve mânâ bakımından eşsizliğini vurgulayan bir isimdir.
2- el-Adl: Mu’tedil ölçüler koyan, adalet kaynağı ve adaletin kendisi olan. (En’âm 6/115)
3- Ahsenü’l- Hadîs: Sözün en güzeli olan. (Zumer 39/23)
4- el-Alî: Yüce olan ve yücelten. (Zuhrûf 43/4)
5- el-Arabî: Arapça olan. (Zumer 39/28)
6- el-Âyât: Âyet cümlelerinden oluşan. (Bakara 2/252) ALLAH’a, doğruya, huzura götüren, âyet adı verilen parçalardan oluşan bir kitab olduğuna dikkat çeken bir isimdir.
7- el-Azîm: Büyük olan. (Hicr 15/87)
8- el-Azîz: İzzet kaynağı, çok değerli olan, azîz eden. (Fussilet 41/41)
9- el-Bahr*: Güzellik ve hikmetleri bitmek tükenmek bilmeyen bir derya/deniz olan. (Tirmizî, Fadâilü’l-Kur’ân 14.)
10- el-Bâliğa: Üstün ve yüce olan. (Kamer 54/5)
11- el-Belâğ: Kutlu mesaj. (İbrahîm 14/52) Kur’ÂN’ın insanlara ulaştırılması gereğini vurgulayan bir isimdir.
12- el-Besâir: Apaçık belgeler mecmuası. (Câsiye 45/20) Kur’ÂN’ın lafız ve mânâ bakımından eşsiz bir mu’cize olduğunu vurgulayan bir isimdir.
13- el-Beşîr ve en-Nezîr: Müjdeci ve uyarıcı olan. (Bakara 2/119) Kur’ÂN’ın en belirgin iki özelliğini belirten iki isimdir.
14- el-Beyân: Apaçık olan. Onun hem lafzı hem mânâsı açıktır. (Âl-i İmrân 3/138)
15- el-Beyyinât: Apaçık belgeler topluluğu. (Ankebût 29/49)
16- el-Beyyine: Belge, delil. (En’âm 6/157)
17- el-Burhân: Açık delil, belge. (Nisâ 4/174)
18- el-Büşrâ: Müjdeci, müjde veren. (Bakara 2/97)
Resim
Kullanıcı avatarı
nur_umim
Özel Üye
Özel Üye
Mesajlar: 1114
Kayıt: 19 Ağu 2007, 02:00

Re: Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Mesaj gönderen nur_umim »

19- el-Dâfi’*: Sıkıntıları def’eden, müdafaa eden. Âhiret sıkıntılarını mü’minden giderdiği için bu isim verilmiştir. (Münâvî, Feyzü’l-Kadîr, III, 318)
20- el-Esâra: Bilgi izleri. (Ahkâf 46/4) Bu âyette geçen “esâra” kelimesi Kur’ÂN’ın isimleri arasında sayılmış ise de bu pek tutarlı gözükmemektedir. Çünkü âyette Kur’ÂN ayrıca zikredilmiştir.
21- el-Fadl: Lütuf, ni’met. (Yûnus 10/58)
22- el-Fasl: Kesin hatlarıyla ayırt eden, ayıraç. (Târik 86/13)
23- el-Furkân: Hakkı bâtıldan, iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan ayıran. (Furkân 25/1) Parça parça indiği için, hak ile bâtılı birbirinden ayırt ettiği için, içerisinde din ve dindarlara yardım va’dleri bulunduğu için, okuyanı şek ve şüpheden kurtardığı için, karanlıktan aydınlığa çıkarıp doğru yola götürdüğü ve mânen kişileri desteklediği için bu isim verilmiştir. (Fîruzabâdî, Besâir, I, 83.)
24- el-Ğayb: Gayb bilgileri içeren. (Bakara 2/3) Kur’ÂN’ın gaybe dair bir takım haberleri içerdiğine ve onun geldiği kaynağa ve geliş şekline dikkat çeken bir isimdir.
25- el-Haber*: En doğru ve geçek haber kaynağı olan. (Tirmizî, Fadâilü’l-Kur’ân 14.) Sözkonusu hadiste hem “nebe” hem de “haber”kelimesi kullanılmıştır.
26- Hablullâh: ALLAH’ın kopmaz, sağlam ipi. (Âl-i İmrân 3/103)
27- Hablullâh el-Metîn*: ALLAH’ın kopmayan sağlam ipi. (Tirmizî, Fadâilü’l-Kur’ân 14.)
Resim
Kullanıcı avatarı
nur_umim
Özel Üye
Özel Üye
Mesajlar: 1114
Kayıt: 19 Ağu 2007, 02:00

Re: Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Mesaj gönderen nur_umim »

28-) el-Hadîs: Geçek ve doğru söz.(7/185)
29-) el-Hakk: Gerçeğin kendisi.(69/51) Kur’ÂN’ın hem Cenâb-ı Hakk’ın katından geldiğini, inişinde hiç bir şüphe olmadığını ve içeriğinin salt gerçeklerden ibaret olduğunu vurgulayan bir isimdir.
30-) el-Hakîm: Hikmetli, hikmet kaynağı olan.(36/2) Aynı kökten türetilen el-Hıkme, el-Hukm, el-Muhkem ve el-Muhkeme isimleri, Kur’ÂN’ın Hakîm olan ALLAH kelâmı olduğunu, hikmetlerle dolu olduğunu, sağlam lafızlardan oluştuğunu, açık ve anlaşılır mânâda olduğunu vurgulamaktadır.
31-) el-Haras*: Koruyucu. Okuyup amel edenleri şeytana karşı beklediği için bekçi anlamında bu isim verilmiştir.(Fîruzabâdî, Besâir, I, 96.)
32-) el-Hayr: Hayır ve iyiliğin kendisi.(16/30)
33-) el-Hikmet: Hikmetli sözlerin kaynağı.Kamer (54/5)
34-) el-Huccet: Delil.(En’âm 6/149)
35-) el-Hüdâ: Hidâyet rehberi olan, doğru yolu gösteren. (Bakara 2/2) Aynı kökten el-Hâdî de denmiştir.
36-) el-Hükm: En doğru ve en hikmetli ilkeler içeren.(13/37)
37-) el-Ismet*: Günahlardan koruyan.(Dârimî, Fadâilü’l-Kur’ân 1)
38-) el-İmâm: Önder, rehber.(17/71) Âyetteki” imam” kelimesi önder, amel, peygamber ve kitab olarak anlaşılmıştır. Son anlayışa göre insanlar âhirette ey Tevrat ehli, ey İncil ehli yahut ey Kur’ÂN ehli diye çağrılacaktır.(İbnü’l-Cevzî, Zâdü’l-Mesîr, V, 64-65)
39-) el-İnzâl: Yücelerden inen.(5/174)
40-) el-Kasas: En güzel kıssaları anlatan.(12/3) Kur’ÂN’ın muhtevâsı işaret eden bir isimdir.
Resim
Kullanıcı avatarı
nur_umim
Özel Üye
Özel Üye
Mesajlar: 1114
Kayıt: 19 Ağu 2007, 02:00

Re: Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Mesaj gönderen nur_umim »

41-) el-Kâsımu’z-Zahr*: Bel kıran. (Dârimî, Fadâilü’l-Kur’ân 1)
42-) el-Kavl: Sözlerin en güzeli. (Kasas 28/51)
43-) el-Kayyım: Dosdoğru ilkeler içeren. (Kehf 18/1-2)
44-) el-Kayyıme: Dosdoğru hüküm ve ilkeler kaynağı. (Beyyine 98/1-3)
45-) el-Kelâm: Sözlerin en güzeli. (Tevbe 9/6) Kur’ÂN’ın ALLAH kelâmı olduğunu, birtakım kelimelerden medyana geldiğini vurgulayan bir isimdir.
46-) el-Kelimât/Kelimâtullah: En güzel sözler mecmuası. (Lokmân 31/27)
47-) el-Kelime/Kelimetullah: En güzel söz. (En’âm 6/115)
48-) el-Kerîm: Keremli, ikramı bol olan. (Vâkıa 56/77-80)
49-) el-Kevser: Bolluk ve bereket kaynağı. (Kevser 108/1)
50-) el-Kıst: Adaletin kendisi olan, adalet ilkeleri içeren. (Mâide 5/42)
Resim
Kullanıcı avatarı
nur_umim
Özel Üye
Özel Üye
Mesajlar: 1114
Kayıt: 19 Ağu 2007, 02:00

Re: Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Mesaj gönderen nur_umim »

51-) el-Kîl: Söylenenlerin en güzel ve en doğrusu.(Nisâ 4/122)
52-) el-Kitâb: Yazılı belge.(DuhÂn 44/2) Kur’ÂN’ın yazılan, yazıyla korunan ve içerisinde harf-kelime-âyet ve sûreleri toplayan bir mecmua olduğunu vurgulayan bir isimdir.
53-) el-Kur’ân: Okunan ve tüm hikmetleri kendisinde toplayan. “Rahman, Kur’ÂN’ı öğretti.” (RahmÂn 55/1-2 Bu isim, Yüce kitabın okunan ve ezbere okunarak korunan, içerisinde pek çok hikmetli mânâları barındıran bir kitab olduğunu vurgulamaktadır. Kelimenin kökünün ne olduğu konusunda farklı görüşler ileri sürülmüştür. Kimi, Kur’ÂN ismi onun özel ismi olup herhangi bir kökten türememiştir derken; kimi, okuma anlamına KaRaE kökünden; kimi, toplama anlamına Kar’ kökünden; kimi, ziyâfet anlamına Kırâ kökünden; kimi, eşsiz, fasîh anlamına Kırnkökünden; kimi, birbirini destekleyen ve birbirine benzeyen delil anlamına Karîne kelimesinden; kimi de birbirine yakın anlamında KaRaNe kökünden türetildiğini söylemiştir. Gerçekten de Kur’ÂN bu anlamların hepsini bağrında barındırmaktadır. O, hem eşi benzeri olmayan özel bir kitabtır. Hem okunan bir kitab, hem içerisinde sayısız mânâ ve hikmeti toplayan bir kitab, hem ALLAH’ın mü’min kullarına sunduğu ilahî bir ziyâfet sofrası, hem delil ve belgelerle dolu bir kitab, hem eşsiz güzellikte fasîh bir lafız, hem de birbirine yakın dizili kelimelerden oluşan ve kulları Yaradan’a yaklaştıran bir kitabtır. Kur’ÂN’a “okunan, okunmuş” anlamına, aynı kökten el-Makru’, eş anlamlısı olan "TeLâ" kökünden "el-Metlüv" ve "RaTeLe" kökünden "el-Mürattel" isimleri de verilmiştir.
54-) el-Mâ: Su gibi bereket kaynağı olan.(Mü’minûn 23/18) Su gibi Kur’ÂN’ın da hayat verici yönü göz önünde tutularak bu isim verilmiştir.
55-) Mâhil*: Savunan, müdafaa eden.(Münavî, Feyzü’l-Kadîr, IV/535)
56-) el-Makrû’: Sürekli okunan. (İsrâ 17/106)
57-) el-Mecîd: Şanlı, şanı yüce olan. (Burûc 85/21-22)
58-) Me’debetullah: ALLAH’ın ziyâfet sofrası.(Dârimî, Mukaddime 20)
59-) el-Merfû’: Rütbesi, şanı yüce olan, yüceltilmiş kitab. (Abese 80/13-14)
Resim
Kullanıcı avatarı
nur_umim
Özel Üye
Özel Üye
Mesajlar: 1114
Kayıt: 19 Ağu 2007, 02:00

Re: Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Mesaj gönderen nur_umim »

60-) el-Mesânî: Sürekli tekrarlanan, dillerden düşmeyen. (Hicr 15/87)
61-) el-Mesel: En güzel, en anlamlı ve en çarpıcı örnek. (İbrahîm 14/24)
62-) el-Mestûr: Satırlara yazılmış olan. (Tûr 52/2-3)
63-) el-Metlüv: Anlaşılarak okunan.(Bakara 2/121)
64-) el-Mev’ıza: En etkili ve en güzel öğüt. (Yûnus 10/57)
65-) Muhkeme: Lafız ve mânâsı sağlam, hikmetle dolu olan. (MuhaMMed 47/20)
66-) el-Mu’addil*: Adalet rehberi. (Tirmizî, Fâdâilü’l-Kur’ân 14)
67-) el-Mübârek: Bereket kaynağı, şanı yüceltilmiş olan. (Sâd 38/29)
68-) el-Mübeşşir: Müjdeleyen. (Kehf 18/1-2)
69-) el-Mübîn: Açık, lafzı ve mânâsı açık olan. (Zumer 39/2)
Resim
Kullanıcı avatarı
nur_umim
Özel Üye
Özel Üye
Mesajlar: 1114
Kayıt: 19 Ağu 2007, 02:00

Re: Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Mesaj gönderen nur_umim »

70-) el-Müfassal: Açık açık bölümlerden oluşan. (En’âm 6/114)
71-) el-Müheymin: Kendinden önceki ve sonraki bütün hakikatleri koruyup kollayan, hakikatlere tanıklık yapan. (Mâide 5/48)
72-) el-Mükerrem: Keremli, ikramı bol mukaddes kaynak. (Abese 80/13-14)
73-) el-Münezzel: Yücelerden indirilen. (En’âm 6/114)
74-) el-Münîr: Aydınlatıp ışıtan, sönmeyen güneş. (Âl-i İmrân 3/184)
75-) el-Mürattel: Ağır ağır, üzerinde durula durula okunan. (Müzemmil 73/4)
76-) el-Mürşid*: En doğruya götüren, en güzeli gösteren rehber, yol gösterici. (Fîruzabâdî, Besâir, I/96)
77-) el-Müsaddık: Gerçekleri tasdik eden. (En’âm 6/92)
78-) el-Müsebbit: Lafız ve mesajı sabitleşen, unutulup yok olmayacak olan. (Hûd 11/120)
79-) el-Mutahhar: Her türlü kirden arınmış olan, tertemiz olan ve arındıran. (Abese 80/1-14)
Resim
Kullanıcı avatarı
nur_umim
Özel Üye
Özel Üye
Mesajlar: 1114
Kayıt: 19 Ağu 2007, 02:00

Re: Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Mesaj gönderen nur_umim »

80-) el-Müteşâbih: Lafız ve mânâ bakımından âyetleri birbirine benzeyen .(Zumer 39/23)
81-) en-Nebe’: En önemli ve büyük haber. (Sâd 38/67)
82-) en-Necât*: Kurtuluş kaynağı olan. (Dârimî, Fâdâilü’l-Kur’ân 1)
83-) en-Ni’met: Ni’metlerin en güzeli. (Kalem 68/2)
84-) en-Nücûm: Âyet âyet, sûre sûre inmiş olan. (Vâkıa 56/75)
85-) en-Nûr: Işık ve aydınlık kaynağı olan. (Nûr 24/157)
86-) er-Rahmet: Rahmet ve merhamet kaynağı. (Neml 27/77)
87-) er-Risâlet: İlahî mesaj. (Mâide 5/67)
88-.) er-Rüchân*: Üstünlük sahibi, tercihe şayan olan, ağır basan. (Kenzü’l-Ummâl, I, 445)
89-) er-Rûh: Hayat kaynağı olan. (Şûrâ 42/52)
Resim
Kullanıcı avatarı
nur_umim
Özel Üye
Özel Üye
Mesajlar: 1114
Kayıt: 19 Ağu 2007, 02:00

Re: Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Mesaj gönderen nur_umim »

90-) Sâhibü’l-Mü’min*: Mü’minin sahibi, arkadaşı, dostu, yâranı. (İ. Ahmed, V, 248)
91-) es-Sekîl: Ağırlığı olan söz. (Müzemmil 73/5)
92-) es-Sıdk: Sözün en doğrusu olan. (Zumer 39/33)
93-) es-Sırâtu’l-Müstekîm: Dosdoğru yol. (Fatiha 1/1)
94-) es-Suhuf: Sayfalardan oluşan. (Abese 80/13-14)
95-) Şâfi’-Müşeffa’*: Şefaati umulan ve şefaati kabul edilen. (Feyzü’l-Kadir, IV, 535)
96-) eş-Şifâ: Şifâ kaynağı olan. (Yûnus 10/57)
97-) et-Tafsîl: Birbirini açıklayan apaçık bölümler halinde inen. (En’âm 6/97)
98-) et-Tefsîr: Mânâsı açık ve anlaşılır olan. (Furkân 25/33)
99-) et-Tenzîl: Yücelerden indirilmiş olan. (Şuarâ 26/192)
Resim
Kullanıcı avatarı
nur_umim
Özel Üye
Özel Üye
Mesajlar: 1114
Kayıt: 19 Ağu 2007, 02:00

Re: Kur'ÂN-ı Kerîm’in İsimLeri

Mesaj gönderen nur_umim »

100-) et-Tasdîk: Doğrulayan ve doğrulanan. (Yûnus 10/37)
101-) et-Tebşıra: Apaçık belge. (Kaf 50/8)
102-) et-Tezkira: En etkili öğüt. (İnsân 76/8)
103-) et-Tibyân: Gerçeği açıklayan, apaçık gerçeklerin kitabı. (Nahl 16/89)
104-) el-Urvetü’l-Vüskâ: Kopmayan sağlam kulp, tutamak. (Bakara 2/256; Lokmân 31/22)
105-) Ümmü’l-Kitâb: Kitabların anası, özü, esası olan. (Âl-i İmrân 3/7; Zumer 39/1-4)
106-) el-Vahy: Vahiy mahsülü olan. (Enbiyâ 21/45)
107-) ez-Zebûr: Tüm ilahî kitablar. (Enbiyâ 21/105)
108-) ez-Zikr: Yüce ALLAH’ı hatırlatan en etkili öğü)t. (Enbiyâ 21/50)
109-) ez-Zikrâ: Öğütlerin en güzel ve etkilisi. (Kaf.50/8)

Sayılan bu kelimelerin bir kısmı Kur’ÂN’ın ismi olarak, bir kısmı da onun muhtevâsını, bölümlerini ve diğer özelliklerini açıklayan niteliği olarak zikredilmiştir. Yine bu kelimelerin büyük bir kısmı, zikredildiği şekilde âyetlerde geçmekte, bir kısmı da âyet yahut hadiste geçen ifâdelerden türetilmiştir. Bu sayılan isimlerin birçoğu, aynı zamanda ALLAH Teâlâ ve Peygamberimizin aleyhisselâmın isimleri arasında da sayılmıştır.

Sayılan bu isimler Kur’ÂN’ın en belirgin yanlarını öne çıkaran kapsamlı mânâları olan kelimelerdir. Kur’ÂN sayılan tüm bu isimlerin hepsindeki derin mânâları kuşatan bir kitabtır. Onun bu kadar çok isminin oluşu, onun birkaç kelime/isim ile tanımlanamayacak kadar çok yönlü, engin mânâlarla dolu zengin bir kitab oluşunu göstermektedir.

Prof. Dr. Ali Akpınar
Gaziantep Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dekanı
Resim
Cevapla

“Kur'an-ı Kerim” sayfasına dön